Wat is Mindfulness eigenlijk?
Mindfulness is een term die afkomstig is uit het Engels. In het Nederlands wordt Opmerkzaamheidwel eens gebruikt als vertaling. Mindfulness is de kunst om met een niet-oordelende houding
aandacht te geven aan wat zich van moment-tot-moment aandient. Deze kunst is aan te leren.
Door het beoefenen van meditatieoefeningen, afkomstig uit de vipassana-traditie, oefenen we
het richten, vasthouden en loslaten van de aandacht. Met behulp van deze vaardigheid kan
inzicht verkregen worden in onze eigen manier van reageren op stressvolle gebeurtenissen.
Wanneer we niet opmerkzaam zijn, is deze manier van reageren vaak een automatisch, ingesleten
patroon; we hebben vaak al gereageerd -soms tot onze spijt- voordat we het door hebben. Denk
bijvoorbeeld aan boos uitvallen naar iemand die iets zegt dat ons kwetst, of gauw iets anders gaan
doen als we geconfronteerd worden met iets dat ons frustreert of beangstigt. Door het oefenen
van mindfulness leren we een alternatieve manier aan van reageren op zo'n lastige situatie;
we kunnen hierdoor de 'automatische piloot' uit zetten, en bewust kiezen voor andere
manieren van reageren, waar we meer baat bij hebben.
Als het gaat om omgaan met pijn- en stressklachten, stelt mindfulness ons in staat om met aandacht
zorg te dragen voor ons lichaam, en onze geest. Onze geest heeft de neiging om pijn en stress -en
andere ongemakken- weg te willen maken, niet te willen ervaren, met alle negatieve gevolgen van dien
(te lang over onze grenzen gaan, met als gevolg klachtenverergering zoals ontstekingen, burn-out, RSI e.d.).
Met aandacht opmerkzaam zijn van hoe wij automatisch geneigd zijn te reageren in dergelijke
lastige situaties kan ons helpen om te gaan ontdekken hoe we anders en zorgvuldiger kunnen reageren,
en beter om te gaan met ons lichaam en onze grenzen. Dit blijkt een positief effect te hebben op ons
welzijn; het helpt ons om ondanks onze pijn en stress weer prettige momenten te ervaren, en ons
beter te voelen over onszelf en de wereld om ons heen.
Als het gaat om omgaan met sombere gevoelens stelt mindfulness ons in staat om ons helder bewust
te worden van onze gedachten, van de dingen die we tegen onszelf zeggen. Vaak zijn dit oordelen,
over onszelf, of de wereld om ons heen. Deze gedachten blijken een belangrijke rol te spelen
bij het ontstaan van depressie. Mindfulness (specifiek de MBCT training) helpt om deze gedachten
met aandacht 'te lijf' te gaan, op het moment dat ze zich aandienen. Door er met aandacht bij te
blijven, ze tijdig te herkennen, is het mogelijk om hun ondermijnende kracht te stoppen. Wetenschappelijk
onderzoek laat zien dat zodoende de kans op terugval na depressie afneemt. En het blijkt een goed alternatief
voor lage dosering antidepressiva, (medicijnen), wat de tot nu toe gebruikelijke manier is om terugval in
depressie te voorkomen.